Αγία Κυριακή - Διονυσιάτικο μετόχι - Φράγμα Χαβρία

Μια καταπληκτική και αξέχαστη διαδρομή που προτείνουμε είναι στον ποταμό Χαβρία, έξω από το Μεταγγίτσι. Αφετηρία μας το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής και τέρμα το μικρό φράγμα του Χαβρία στη θέση ¨Δέση¨. Η απόσταση είναι περίπου δυόμισι χιλιόμετρα και μπορεί κάποιος να την περπατήσει σε είκοσι πέντε λεπτά καθώς είναι βατή και εύκολη. Η διαδρομή αυτή είναι χωρίς ανηφοριές, ομαλή, παραποτάμια σε χαραγμένο αγροτικό δρόμο, εκτός από μια μικρή παράκαμψη, όταν χρειάζεται να περάσουμε στην άλλη όχθη του ποταμού, πάνω από μια σιδερένια γέφυρα από την οποία περνάει ο αγωγός ύδρευσης που μεταφέρει νερό στο Μεταγγίτσι από την πηγή ¨Πραβίτα¨.
Η πρόσβαση στην Αγία Κυριακή γίνεται με αυτοκίνητο σε υπάρχοντα αγροτικό δρόμο, όχι καλής βατότητας, τρεισήμισι περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μεταγγιτσίου.
Το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, κτισμένο το 1868, κοντά στην τοποθεσία ¨Μύλος¨ είναι η αφετηρία για μια διαδρομή στην οποία ο επισκέπτης θα γνωρίσει το μεγαλύτερο ποτάμι της Χαλκιδικής, το Χαβρία, που πηγάζει ψηλά από το Νεοχώρι, τη Μ. Παναγία και το Γομάτι για να καταλήξει φιδοσέρνοντας στην παραλία της Ορμύλιας. Όποια εποχή κι αν επισκεφτεί κανείς την περιοχή θα του αφήσει αξέχαστες εντυπώσεις.
Η πρώτη στάση, σχεδόν υποχρεωτική, στα πρώτα μέτρα της διαδρομής γίνεται στο Διονυσιάτικο μετόχι. Το κτίσμα με το νερόμυλο προσελκύει από μόνο του τον επισκέπτη καθώς δεσπόζει σ' όλη την περιοχή προσφέροντας του αξέχαστες συγκινήσεις αλλά και απορίες γιατί μέχρι τώρα αφέθηκε να ερημώνει με το πέρασμα του χρόνου. Το μετόχι είναι πολύ παλιό, αφού ο μύλος του αναφέρεται σε αυτοκρατορικό έγγραφο (βακουφναμέ) που σώζεται στην Ιερά Μονή Διονυσίου από το 1569, ενώ εξυπηρετούσε όλα τα γύρω χωριά και το Μεταγγίτσι ως το 1948. Το μοναστηριακό συγκρότημα περιλαμβάνει ένα διώροφο κτίριο μέσα στο οποίο συναντάμε το προσκυνηματικό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου αλλά και τα κελιά των μοναχών που το υπηρετούσαν, τα περισσότερα με τζάκι, καθώς και το νερόμυλο με τις δυο μυλόπετρες. Στον ίδιο χώρο ο φούρνος που εξυπηρετούσε με ψωμί όχι μοναχά τους μοναχούς αλλά και κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Οι αγιορείτες μοναχοί έμεναν εδώ μέχρι το 1947 οπότε και εγκατέλειψαν οριστικά την περιοχή. Σήμερα το κτίριο δε βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ενώ μέχρι το 1998 γινόταν λειτουργία στο εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου. Από έλλειψη συντήρησης το εσωτερικό του μετοχιού υπέστη σοβαρές βλάβες και είναι δύσκολη η επίσκεψή του. Γίνεται πάντως προσπάθεια από το Δήμο Σιθωνίας, σε συνεργασία με την αγιορείτικη μονή, να αναδειχθείς αυτή η πανέμορφή μα και συνάμα ιστορική περιοχή του τόπου του σε πολιτισμικό πάρκο που θα αποτελεί πόλο έλξης ντόπιων αλλά και επισκεπτών με μοναδικό στόχο την πολιτιστική και πολιτισμική ανάπτυξη της περιοχής.
Αξίζει πάντως να φτάσει κάποιος ως το τέλος της διαδρομής στο μικρό φράγμα στη θέση ¨Δέση¨. Ονειρεμένο τοπίο με τα νερά του ποταμού να ξεχειλίζουν από το φράγμα που σχηματίζει μια υπέροχη μικρή λίμνη. Από εδώ ξεκινούσε και το αυλάκι που έφερνε το νερό στο Διονυσιακό μετόχι για να λειτουργούν οι δύο μύλοι.