Μεταγγίτσι

Στα βόρεια όρια του Δήμου Σιθωνίας και σε υψόμετρο 150 μέτρα από την θάλασσα, είναι κτισμένο το Μεταγκίτσι, ένα από τα νεότερα Δημοτικά Διαμερίσματα αφού αναγνωρίσθηκε ως αυτόνομη κοινότητα, από το Ελληνικό κράτος, μόλις το 1920.
Αν και μικρή η πορεία του νεότερου οικισμού, η ιστορία της περιοχής φαίνεται να ξεκινά από τον 8ο αιώνα π.Χ. Εκείνη την εποχή οι ανεπτυγμένες πόλεις της Εύβοιας, Χαλκίδα και Ερέτρια, εγκαθιστούν στην Χαλκιδική τις πρώτες αποικίες τους. Ανάμεσα τους και η πόλη «Άσσα», που η αρχαιολογική έρευνα την τοποθετεί στους λόφους «Μαρμαράδες» πάνω από το σημερινό Μεταγκίτσι. Μια πόλη που σύμφωνα με τους θρύλους απλώνονταν μέχρι την παραλία όπου υπήρχε μεγάλο εμπορικό λιμάνι και ήταν μαζί με την Όλυνθο, την Τορώνη και την Ποτίδαια μια από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες της Χαλκιδικής.
Για την σημερινή ονομασία του χωριού υπάρχουν δυο εικασίες. Η μια πως είναι γλωσσική εξέλιξη της λέξης «Μέλαινα γη», από τα κοκκινοχώματα της περιοχής, «Μέλαν γης» - «Μεταγκίτσι». Η δεύτερη εκδοχή μας γυρίζει πίσω στο θρύλο που θέλει την πόλη «Άσσα» να καταστρέφεται ολοσχερώς από τους Ρωμαίους και τους ελάχιστους κατοίκους της που σώθηκαν να δημιουργούν μικρούς οικισμούς στη γύρω περιοχή. Από την μετάγγιση λοιπόν των πληθυσμών των παραπάνω οικισμών, μετά από αρκετά χρόνια, στη σημερινή θέση, να προήλθε και η ονομασία «Μεταγκίτσι».
Όποια εκδοχή και να πάρουμε το σημερινό Μεταγκίτσι αποτελεί συγκοινωνιακό κόμβο βορά και νότου της Χαλκιδικής και ταυτόχρονα πόλος έλξης για πολλούς επισκέπτες του Δήμου Σιθωνίας.
Ο νέος δρόμος Μεταμόρφωσης Μεταγκιτσίου Πλανών συνδέει πλέον εύκολα και γρήγορα ολόκληρη τη νότια Χαλκιδική αλλά και τη Θεσσαλονίκη με όλο το βορειοανατολικό τμήμα του νομού. Ο δρόμος για όσους έρχονται από Θεσσαλονίκη ξεκινά από την κεντρική διασταύρωση του Δημοτικού Διαμερίσματος της Ορμύλιας, Μεταμόρφωση, στα όρια του Δήμου Σιθωνίας, επτά χιλιόμετρα πριν τη Νικήτη. Ένας άλλος δρόμος που οδηγεί στο Μεταγκίτσι είναι εκείνος της Νικήτης Αγίου Νικολάου. Πευκόφυτη η πρώτη διαδρομή μας προσφέρει προς το τέλος της μια μοναδική πανοραμική άποψη του χωριού. Μια συνεχή εναλλαγή βουνού και θάλασσας η δεύτερη προσφέρει δικές της συγκινήσεις.
Όποιον δρόμο κι αν διαλέξουμε, οι 800 περίπου μόνιμοι κάτοικοί του μόνου ημιορεινού χωριού του Δήμου Σιθωνίας, αφού απέχει μόλις 4 χιλιόμετρα από τις παραλίες του στο κόλπο του Αγίου Όρους, είναι έτοιμοι να μας προσφέρουν την μοναδική πατροπαράδοτη Χαλκιδικιώτικη φιλοξενία. Στο Μεταγκίτσι, τις ξεχωριστές ντόπιες παραδοσιακές συνταγές των κατοίκων θα συναντήσουμε, το ίδιο καλομαγειρεμένες και στα οικογενειακά γραφικά ταβερνάκια του. Συντροφιά με ντόπιο τσίπουρο και κρασί, από αμπελώνες της περιοχής, έχει γίνει στέκι των καλοφαγάδων του νομού και όχι μόνο.
Μια βόλτα στους δρόμους του χωριού μας οδηγούν στα σκαλοπάτια του ναού της πολιούχου Αγίας Παρασκευής. Πολιούχο που καθιέρωσαν κάτοικοι από τον οικισμό της «Πραβίτας», το 19.., που μετοίκησαν εδώ φέρνοντας μαζί τους και την θαυματουργή εικόνα της Αγίας που η μνήμη της τιμάτε κάθε 26 Ιουλίου ενώ κάθε 2 Μαΐου γιορτάζεται ακόμα και σήμερα ο πολιούχος προστάτης, Άγιος Αθανάσιος, των πρώτων Χριστιανών κατοίκων του Μεταγκιτσίου. Συνεχίζοντας τη βόλτα μας στα φιλόξενα σοκάκια του οικισμού, θαυμάζουμε τις όμορφες αυλές των πετρόκτιστων, κατά πλειοψηφία, σπιτιών του. Το εξωκλήσι του Αγίου Χριστόφορου, λίγο έξω από το χωριό, δίπλα στον κεντρικό δρόμο που σήμερα οδηγεί στη βόρειο Χαλκιδική λίγο πιο πέρα από το άλλο εξωκλήσι της «Όσιας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου», που θα συναντήσετε δεξιά στο δρόμο σας, έχει πολλά να σας διηγηθεί κι αξίζει το κόπο να το επισκεφθείτε. Νεότατο κτίσμα, στη θέση της παλιότερης εκκλησίας της περιοχής, έχει συνδεθεί με την ιστορία, τους θρύλους αλλά και τις παραδόσεις του τόπου.
Εδώ, σύμφωνα με το θρύλο, ενταφιάστηκε ένστολος, αξιωματικός του Μέγα Αλέξανδρου, κοντά σε τρία μεγάλα δέντρα (καραγάτσια). Εδώ το 1943-1944 σώθηκαν, σαν από θαύμα, δεκαέξι παλικάρια της αντίστασης κατά των Γερμανών. Στο ίδιο μέρος ακόμα θα συναντήσετε και τμήμα από τον κορμό τεράστιου δέντρου (καραγάτσι) που από μια φυσική κοιλότητά του (διακρίνεται ακόμα και σήμερα) έβγαινε το «αγίασμα» με το οποίο σταύρωναν όποιον αρρώσταινε αφήνοντας πάνω στο δέντρο και μια κλωστή από το ρούχο του. Είναι τέτοια η ευλάβεια που έχουν οι κάτοικοι για τον Άγιο Χριστόφορο που ακόμα και σήμερα, κάθε που επισκέπτονται το εξωκλήσι του, το έχουν για καλό να κάνουν τρεις φορές το κύκλο του ενώ, με άδεια του ιερέα, φέρνουν στο σπίτι τους και την εικόνα του Αγίου κάθε φορά που κάποιος του σπιτιού θα αρρωστήσει.